آتشِ بحث را روشن خواهیم کرد با گفتن این جمله: بازار وکیل شیراز، گلی است از گل های بهشت. با شیرازروم، مرجع رسمی اجاره منزل مبله در شیراز همراه باشید همراه باشید.
به سراغِ یک بازار سنتی آمده ایم، بازاری که گویا نامش وکیل است. لفظِ وکیل به گوشمان آشناست و به چشممان تکراری است، بار ها نام وکیل را شنیده ایم، بیشتر که فکر می کنیم حمام وکیل در ذهنمان نقش می بندد و ارگ کریم خان در یادمان برجسته می شود.

این بار دورانِ نوکِ پیکان به سوی میدان شهرداری شیراز است، در جوارِ ارگ کریم خانی که قبلا ابهتش را ستوده ایم و زیبایی هایش را لیست کرده ایم. توصیفِ بازار وکیل، غایتِ مقاله پیش روست، بازاری که برخلاف نمونه های مدرن امروزی، با سادگی پیوند محکمی دارد و ریشه در سال های دور (زمان حاکمیت قومِ زند) دوانده است.

بازار وکیل، سنت و تاریخ را زیر یک چتر آورده است تا پایمان را به سال ها دور باز کند و دستمان را در دستِ سنت های قدیم بگذارد. این بازار بنا شده به فرمانِ کریم خان زند است و در حال حاضر مرکزِ شیراز را قرق کرده است.

مشاهده بازار وکیل، حمام وکیل و مسجد وکیل در یک راستا نشان می دهد کریم خان حجت را تمام کرده و کاری کرده کارستان. در واقع ما در شیراز با مجموعه وکیل روبرو هستیم که هر کدام دنیایی از تاریخ است و سهمِ پُررنگی در روایت گذشته های دور دارد.

خشتِ بنای بازار وکیل را در سالِ 1137 خورشیدی نهادند و در سال 1156 بود که سوتِ پایان را زدند و حسنِ ختام ساخت این مکان را با صدایی رسا اعلام کردند.

بازار وکیل در سال 1351 به جرگه آثار ملی ایران پیوست که اگر بخواهیم جزئیاتش را زیر ذره بین ببریم و اطلاعاتش را دقیق تر موشکافی کنیم باید بگوییم شماره ثبتش 924 است.

پیرامونِ تاریخچه بازار وکیل صحبت می کنیم، بهتر است این مسئله را به فال نیک بگیریم و برایِ شفاف سازی مسئله، کمی بحث را در همین نقطه متوقف سازیم. اذعان نمودیم بازارِ وکیل، کاری است از کریم خان زند. می گویند کریم خان، ایده ساخت بازار وکیل را از بازارِ سنتی لار، الهام گرفت، بازاری که به دست شاه عباس کبیر بنا شده و هنر این قوم چاشنی اش می باشد.

با ساختِ بازار وکیل، تجارت خانه ای راه افتاد برای امورِ بازرگانی. این طور که می گویند مبادله کالا و انجامِ امور مربوط به صرافی، همه در بطنِ این بازار صورت می گرفته تا جایی که بازار وکیل را قلبِ تپنده شیراز لقب دادند و ادعا کردند این بازار، ملجأ تمامِ امور اقتصادی شیراز است. بازار وکیل نه تنها ایستگاهِ آغاز مبادلات کالا بوده است بلکه در ورایِ آن، امانت خانه ای بوده بزرگ که مردم دارایی هایشان را در آن جا به امانت می گذاشتند و بعد ها مجددا پس می گرفتند.

کشاکشِ نمونه های سنتی و مدرن گویی تمامی ندارد، انتخاب سنتی یا مدرن تنها به موزیک و حتی فیلم بر نمی گردد، زیادند افرادی که دائما با خود کلنجار می روند، رستوران سنتی را برگزینند یا نمونه های مدرن را انتخاب کنند، و کلافه می شوند از گزینش میانِ لباسِ سنتی یا نمونه مدرن؟ برخی اما علاقه وافری به موارد سنتی دارند و با دیدن نمونه ای سنتی دین و دنیایشان را یکجا می بازند و پا در رکابِ سنت می گذارند. 

بازار وکیل مختص گروه دوم است، اگر علاقمند به خرید هستید و دیوانه وار پرسه زدن میان کالا های سنتی را دوست دارید، پیشنهاد می کنیم بازار وکیل را در صدرِ جدول بگنجانید و در اولین فرصت مهمانِ این بازارِ سنتی قدیمی شوید.

وقتی نامِ بازار به میان می آید انتظار می رود با مکانی روبرو باشیم برای خریدِ کالا. اما بحث کمی چالشی می شود زمانی که ادعا می کنند این بازار یک آثار ملی است و درب اش به رویِ تمام علاقمندان به تاریخ و سبکِ سنتی باز است. در چنین موقعی ارزشِ این بازار عیان می گردد و متوجه می شویم مهمانانِ این بازار تنها علاقمندان به خرید نیستند بلکه گروهی تنها به عشقِ رصد کردن تاریخ پا به این بنا می نهند و به شوقِ آشنایی با هنر قومِ زند، گوشه به گوشه اش را زیر ذره بین می برند.

انتهای بازار وکیل، بازاری قد علم کرده که سرایِ مشیر نام می گیرد و به گلشن مشهور است. محلی که نقطه عطفِ دو قومِ قاجار و زند به حساب می آید. میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک از تبارِ سلسله قاجاریه، همان کسی است که سنگ بنایِ این ملک را بنا نهاده و به ایجاد این بازار مبادرت ورزیده است.

زمانی که خود را مهمانِ سرای مشیر می کنیم حجره هایی از جنسِ منبت کاری در مقابلِ نگاهمان قد علم می کنند و زیبایی را به شکل برجسته ای هویدا می سازند.

مشاهده در های چوبی کافی است تا سفری به عمقِ گذشته داشته باشیم و غرق شویم در سبک و سیاقی که متعلق به قدیم است.

این جا هم ردِ حوض مشهود است، مطمئن می شویم حوضِ آبی و نارنج های سر به فلک کشیده با قومِ قاجار پیوند ناگسستنی دارند تا جایی که حتی در بازار قومِ قاجار هم رخنه کرده اند، گویا جایگاهشان در همه جا محفوظ بوده است.

کاشی کاری ها نگاهمان را به سمت خود هدایت می کنند و هارمونی بینشان هر دیده ای را مجذوب می نماید، نوشته هایی از جنسِ خط نستعلیق، کمال را به اوج می رسانند و سرایِ مشیر را به نمونه ای تمام عیار بدل می سازند که هیچ قلمی را توانِ توصیفش نیست.

از پارچه های اصل و درجه یک گرفته تا کالا های دست بافت، جان مایه بازار وکیل را شکل داده اند که به موجبات آن ها، گشت و گذار در بازار وکیل صفایِ دیگری دارد.

غایتِ شیرازروم از این مقاله ، معرفی بازار وکیل شیراز بود، اگر با کلیاتش آشنا شدید و رسالتش را دانستید این یعنی ما به غایتمان رسیده ایم.